ตั้งแต่พี่ทำเว็บนี้และเพจ ToBePharmacist มาได้ราวๆ 7 ปีแล้ว ก็มีบางคนบอกพี่เหมือนกันว่า เนื้อหาที่พี่ทำ มันค่อนข้างลึก บางทีมันเหมาะกับคนที่สนใจหรือศึกษาเกี่ยวกับวิชาชีพเภสัชมาบ้างแล้ว หรือบางอันอาจจะเหมาะกับคนที่กำลังเรียนหรือเป็นเภสัชกรแล้ว แต่ว่าสำหรับน้องๆที่ยังไม่รู้เลยว่าเภสัชคืออะไร เป็นมายังไง ทำอะไรได้บ้าง แค่เคยได้ยินผ่านๆ มาอ่านแล้วอาจจะงงๆ บทความนี้พี่เลยว่าจะปูพื้นฐานและสรุปคร่าวๆเกี่ยวกับการเรียนเภสัช และวิชาชีพเภสัชโดยย่อทั้งหมดนะครับ
คณะเภสัชศาสตร์ เรียนเกี่ยวกับอะไรบ้าง?
คณะเภสัชศาสตร์ ชื่อก็บอกแล้วว่า เภสัช แปลว่า ยา ก็คือเป็นคณะที่เกี่ยวกับยาทั้งหมด ตั้งแต่คิดค้นหายารักษา การคิดค้นนี่ก็ไล่มาเลยตั้งแต่โครงสร้างยา การทดลองในห้องแลบ ทดลองในสัตว์ ไปจนถึงข้อมูลการวิจัยในมนุษย์ พอได้ตัวยาแล้วก็ต้องตั้งสูตรตำรับ ก็ได้เรียนเกี่ยวกับการตั้งสูตรตำรับยา ตั้งสูตรแล้วยังไงต่อก็ต้องผลิตใช่ไหม ก็เรียนเกี่ยวกับการผลิตยา ผลิตเสร็จแล้วต้องทำยังไงต่อ ก็ต้องมีการควบคุมคุณภาพ การประกันคุณภาพใช่ไหม ก็เรียนเกี่ยวกับการควบคุม/ประกันคุณภาพยา
พอยาออกมาจากโรงงานแล้ว ก็เอามาใช้ในคนใช่ไหม ก็เรียนได้ว่า ยามันทำอะไรกับร่างกาย ไปออกฤทธิ์ตรงไหน มีกลไกยังบ้าง พอเรียนยาทำอะไรกับร่างกายแล้ว ก็เรียนว่าร่างกายทำอะไรกับยาด้วย เช่น กินไปแล้ว โดนย่อยไหม โดนทำลายที่ตรงไหน กระจายตัวไปที่ไหน ขับออกยังไง ซึ่งการจะเข้าใจตรงนี้ได้ นอกจากจะเข้าใจพื้นฐานทางเคมีของยาแล้ว ก็ต้องเข้าใจร่างกายมนุษย์ด้วย เภสัชจึงโดนบังคับให้เรียนพื้นฐานของวิชาคณะแพทย์อย่าง กายวิภาคศาสตร์ สรีรวิทยา พยาธิวิทยา อะไรพวกนี้ไปโดยปริยาย
พี่จะอธิบายให้เห็นความสัมพันธ์นะ ก่อนเราจะเข้าใจว่ายามันแก้ไขความผิดปกติของร่างกายตรงไหน เราก็เข้าก่อนว่าโรคมันทำให้ร่างกายผิดปกติยังไง (พยาธิวิทยา) แต่การจะเข้าใจพยาธิวิทยา เราก็ต้องเข้าใจก่อนว่าตอนปกติร่างกายมันทำงานยังไง (สรีรวิทยา) มันต่อเนื่องกันแบบนี้ พอนึกภาพออกไหมครับ
พอเข้าใจแล้วว่าร่างกายทำอะไรกับยา แล้วยาทำอะไรกับร่างกาย เราก็มาเรียนว่ายานี้รักษาอะไร มีผลข้างเคียงอะไร แล้วเก็บรักษายังไง บริหารคลังยายังไง การใช้ยาอย่างถูกต้องและเหมาะสมกับผู้ป่วย การค้นหาและแก้ไขปัญหาเกี่ยวกับการใช้ยา การตรวจติดตามและเฝ้าระวังการใช้ยา
เอ๊ะ แต่เดี๋ยวก่อน ก่อนยาจะไปถึงมือคนไข้ มันก็ต้องมีการขายและการตลาดด้วยใช่ไหม ก็จะได้เรียนเกี่ยวกับการตลาดยา เศรษฐศาสตร์ของยา เรียกได้ว่า เรียนจนครบตามวงจร supply chain ของยาตั้งแต่จนจบนั่นแหละ
ยังไม่หมด ยาเป็นสินค้าที่มีกฏหมายควบคุมค่อนข้างมาก เพราะเกี่ยวข้องกับชีวิตคน ดังนั้นสิ่งที่เภสัชต้องรู้แน่ๆ ขาดไม่ได้เลยอีกอย่างนึงคือ กฏหมายยา
Share this: